ΝΑΥΣΙΝΟΟΣ: ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΑ ΟΡΗ: ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΣΟΥΤΣΟΥΡΟΣ (Ο ΝΑΥΣΙΝΟΟΣ ΣΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ)

Κοινοποιήστε

Ο ΝΑΥΣΙΝΟΟΣ ΣΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΑΝΤΙΔΗΣ
ΕΡΕΥΝΑ: ΑΔΡΙΑΝΟΣ ΜΠΕΖΟΥΓΛΩΦ
ΜΟΥΣΙΚΗ: ΤΑΚΗΣ ΤΑΦ
ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΑ ΟΡΗ – ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ – ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΣΟΥΤΣΟΥΡΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΚΠΟΜΠΗΣ:
ΤΣΟΥΤΣΟΥΡΟΣ: ΕΝΑΣ ΤΟΠΟΣ ΔΥΝΑΜΗΣ
ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΦΑΙΝΟΜΕΜΕΝΑ
U.F.O. , O.R.B. (Other Reality Beings), ΙΠΤΑΜΕΝΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ
ΣΠΗΛΑΙΑ & ΘΡΥΛΟΙ
ΙΝΑΤΟΣ – Η ΠΟΛΙΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ
ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΜΙΝΤΡΗ
Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΡΙΑΝΣΟΣ
ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ ΕΙΛΕΙΘΥΙΑΣ
Η ΘΕΑ ΤΩΝ ΤΟΚΕΤΩΝ
ΚΡΗΤΗ & ΕΛΕΥΣΙΝΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
ΑΛΗΘΕΙΕΣ & ΨΕΜΑΤΑ
Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΡΑΔΑΜΑΝΘΗ
ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΜΕ ΤΙΣ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΥΣ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ & ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ

ΤΣΟΥΤΣΟΥΡΟΣ – ΕΝΑΣ ΤΟΠΟΣ ΔΥΝΑΜΗΣ

Υπάρχουν πολλοί τόποι δύναμης στην Ελλάδα. Ένας απο αυτούς είναι το σημερινό παραθαλάσσιο χωριό Τσούτσουρος το οποίο βρίσκεται στην Νότια Κρήτη στα Αστερούσια όρη στον νομό Ηρακλείου. Εκεί που τα σκαλισμένα βουνά δείχνουν να σμίγουν οι κεφαλές του Διός και της Ήρας. Τσούτσουρος σημαίνει “Ψίθυρος” στην Κρητική Διάλεκο. Γιατί όμως φέρει αυτό το όνομα; Οι παλαιοί άνθρωποι που κατοίκησαν τον τόπο αυτό μπορούσαν να αντιληφθούν έναν ήχο που έμοιαζε με ψιθύρισμα. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για κάποιο φυσικό φαινόμενο που έχει να κάνει με το μικροκλίμα της περιοχής, για το θρόϊσμα των φύλλων των δέντρων, για τα ρεύματα αέρος που ενισχύουν αυτόν τον προσδιορισμό, αλλά και για τις ενέργειες που βγαίνουν απ΄την Γαία. Ο Τσούτσουρος είναι ένας ιδιαίτερος τόπος.Ένας τόπος δύναμης.
Η Νότια πλευρά της Κρήτης βρίσκεται πάνω στο ρήγμα της Ευρασιατικής πλάκας και αυτό από μόνο του δηλώνει τεράστιες εκκλήσεις ενέργειας με πολλές μορφές όπως ηλεκτρομαγνητικά κύματα, συπύκνωση ηλεκτρονίων, φαινομένων όπως αυτό του ακιδισμού κλπ. Το αποτέλεσμα είναι να γίνονται αντιληπτά στην περιοχή πολλά φαινόμενα τα οποία σε άλλους καιρούς που η επιστήμη δεν είχε εξελιχθεί φάνταζαν ως απόκοσμα και μεταφυσικά. Όμως πέρα από τα φυσικά φαινόμενα στην περιοχή υπάρχει ένα πέπλο μυστηρίου που έχει να κάνει με λαϊκές δοξασίες οι οποίες χτίστηκαν πάνω σε μία παράδοση αιώνων αλλά και χιλιετιρίδων και συνδέεται με την ιστορία του τόπου αλλά και πολλά μη εξηγήσιμα φαινόμενα τα οποία πλειάδα ερευνητών παγκοσμίου φήμης προσπάθησαν να ερμηνεύσουν πάντα σύμφωνα με τις δικές τους απόψεις και ιδεοληψίες και πολλές φορές προστέθηκαν στις αλήθειες πολλές φήμες και μυθοπλασίες με στόχο να απομακρύνουν τους σοβαρούς ερευνητές απο την περιοχή.

ΙΝΑΤΟΣ – ΕΙΝΑΤΟΣ – FΙΝΑΤΟΣ – Ο ΤΟΠΟΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ

Κατά την αρχαιότητα κοντά στον Τσούτσουρο ήκμασε η πόλις Ίνατος. Η ιστορία της πόλης σύμφωνα με τις κατεστημένες απόψεις ξεκινάει περίπου τον 12 αιώνα ΠΚΧ. Όμως οι πινακίδες Γραμμικής Β’ αποδεικνύουν πως πρόκειται για μία αρχαιότατη πόλη του Ελληνικού Κρητικού μας πολιτισμού που ονομάστηκε Μινωϊκός. Η Ίνατος γραφόταν με δίγαμμα δηλαδή FΙΝΑΤΟΣ – FI – NA – ΤΟΣ και σημαίνει ο τόπος του Ναού της Δύναμης. Κανένας τέτοιος Ναός που να παραπέμπει σε αυτό το όνομα δεν έχει βρεθεί ούτε έχει ανασκαφεί ως τώρα.
Ο Ησύχιος διασώζει την λέξη με “ει” Είνατον τόπος Λυκίας και Κρήτης (Είνατος, Ένατος Β 295). Ο Στέφανος Βυζάντιος μας πληροφορεί ότι στην πολιτεία αυτή (την Είνατο) υπήρχε το ονομαστό σπήλαιο της Εινατίας Ειλείθυιας “Είνατος, πόλις Κρήτης ως Ξενίων φησί, το εθνικόν Εινάτιος, τινές Δε όρος και ποταμός εν των τιμάσθαι την Ειλειθυίαν Εινατείην” Γράφει το όνομα της πολιτείας με ει ενώ ο Πτολεμαίος μας παραδίδει το όνομα με τη γραφή Ίνατος. Οι διάφοροι περιηγητές που επισκέφτηκαν την Κρήτη στις περιόδους της Βενετοκρατίας και Οθωμανοκρατίας και εξέδωσαν τις εντυπώσεις που κατέγραψαν, τοποθετούν την αρχαία Ίνατο στο σημερινό χωριό Ίνι του ίδιου Δήμου που απέχει από τον Τσούτσουρο περίπου 23 – 25 χιλιόμετρα επίσης. Η άποψη αυτή μάλλον δεν ευσταθεί. Να σημειώσουμε εδώ ότι και στην περιφέρεια του χωριού Ίνι υπάρχουν και διακρίνονται ακόμη και σήμερα στο λόφο Κεφάλα ερείπια αρχαίας πολιτείας και υπολείμματα εγκατάστασης τα οποία ταυτίζονται με την πόλη Αρκάδες. Στη θέση του σημερινού Τσούτσουρου οι διάφοροι πορτολάνοι και χάρτες που είχαν εκδοθεί στην Ιταλία από τον 14ο μέχρι και τον 17ο αιώνα τοποθετούν μια πόλη με το όνομα Αντρόπολη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το όνομα αυτό το οποίο είναι ίσως κατάλοιπο απο την Ανακτορική εποχή.

Οι ανασκαφές που έχουν γίνει στην περιοχή έχουν αποφέρει πλούσια ευρήματα που αποδεικνύουν κατοίκηση από την Παλαιολιθική εποχή. Όμως οι ανασκαφές αυτές είναι στην πλειοψηφία τους “σωστικές” και πολύ απλά αυτό σημαίνει πως οι αρχαιολόγοι έσκαψαν για να πάρουν ότι μπορούσαν να βρούν εύκολα χωρίς ενδελεχή έρευνα και μετά προχώρησαν είτε στην καταστροφή των χώρων αυτών είτε στην απαξίωση και εγκατάλειψη τους στο έλεος των δυνάμεων της φύσης αλλά και των αρχαιοκαπήλων που στην κυριολεξία λεηλατούν τους τόπους αυτούς καταστρέφοντας στο πέρασμά τους ολοκληρωτικά, μνημεία ανυπολόγιστης αξίας στην προσπάθειά τους να βρούν αντικείμενα από χρυσό με χρήση δυναμίτιδος και άλλων μεθόδων που καταστρέφουν χωρίς να το καταλαβαίνουν την πολιτιστική μας κληρονομιά ξεπουλώντας ότι βρούν για ένα εφήμερο πενιχρό προσωπικό κέρδος.
Απο την άλλη μεριά, η αρχαιολογική υπηρεσία έχει δώσει άδειες οικοδόμησης κτηρίων πάνω σε αρχαιότητες και ιερούς τόπους και το ερώτημα που μας ταλανίζει είναι “ΓΙΑΤΙ:” Η αρχαιολογική υπηρεσία είναι εκεί για να προστατέψει ή να καταστρέψει στον βωμό του κέρδους;

Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΡΙΑΝΣΟΣ

1) ΦΑΡΑΓΓΙ ΜΙΝΤΡΗ
Το φαράγγι του Μύντρη (ή Μίντρη) ξεκινάει κοντά στο χωριό Φίλιπποι της Μεσαράς και καταλήγει στο λιμάνι του Τσούτσουρου, αφού διανύσει απόσταση 6km. Είναι πολύ ανοικτό φαράγγι, χωρίς κάθετα τοιχώματα, ξηρό το καλοκαίρι και πολύ εύκολο για πεζοπορία. Δίπλα στον ποταμό συναντάμε ίχνη από αρχαίους οικισμούς, που ξεκινούν από την μινωική εποχή αλλά και έναν δρόμο για άρματα που ακόμα στέκει σε πολλά του σημεία σχεδόν άθικτος, υπερυψωμένος από το ποτάμι μήκους 5 χιλιομέτρων. Ένα έργο που σήμερα θα κόστιζε πολλά εκατομμύρια για να γίνει και φανερώνει την ευρωστία της Ινάτου και της Πριανσού εκείνη την εποχή.

2) ΠΡΙΑΝΣΟΣ
Στο λόφο Κάστελος λίγο πριν αρχίσουμε να ανεβαίνουμε τα Αστερούσια όρη αριστερά στο δρόμο μας βλέπουμε την έδρα της αρχαίας Πριανσού. Χτισμένη στην κορυφή του λόφου επέβλεπε και επόπτευε της ανατολικής περιοχής της μεσαρίτικης πεδιάδας, ενώ με το επίνειό της στη θάλασσα, την Είνατο ασκούσε νόμιμο εμπόριο, όπως τουλάχιστον μας αφήνει να εννοήσουμε η σχετική επιγραφή συνθήκης μεταξύ της Πριανσού, Γόρτυνας και Ιεράπετρας.

Στην ίδια συνθήκη αναφέρεται ότι η Πριανσός και η Ιεράπυτνα προχώρησαν στην σύναψη συνθήκης ισοπολιτείας, πράγμα που σημαίνει ότι ο κάτοικος της κάθε πόλης από αυτές θα μπορούσε να εγκατασταθεί ως ισοπολίτης στην άλλη πολιτεία, να συνάπτει γάμο, να αποκτήσει περιουσία και γαιοκτησία, να συμμετέχει σε όλες τις εκδηλώσεις της πολιτικής κοινωνικής οικονομικής ζωής ισότιμα και ελεύθερα. Φαίνεται ότι η πόλη αντιμετώπισε πρόβλημα διόγκωσης ακτημόνων και είχε έρθει σε ρήξη με την Ιεράπυτνα που αντιμετώπιζε επίσης το ίδιο πρόβλημα.

Η πρώτη αναφορά της πολιτείας – παρά το μέγεθος και τη δύναμή της που αποδείχνεται από το πλήθος και την ομορφιά των νομισμάτων της – από τους αρχαίους συγγραφείς γίνεται από τον Στράβωνα ο οποίος την τοποθετεί σε απόσταση εκατόν εβδομήντα σταδίων από τη Γόρτυνα και εβδομήντα από τη Θάλασσα. Η πολιτεία επίσης συνυπογράφει στην περίφημη συνθήκη των τριάντα πόλεων με την Τέω της Φρυγίας για την εγγύηση προστασίας του ιερού του Διόνυσου, καθώς και στη συμμαχία των ελληνικών πόλεων με τον Ευμένη το ΙΙ της Περγάμου κατά το 170. π.χ.

ΠΑΝΑΡΧΑΙΑ ΘΕΑΤΡΑ ΜΟΝΑΔΙΚΗΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ

Δίπλα στο σπήλαιο της Ειλειθυίας στον περίβολο του λατρευτικού σπηλαίου υπαρχει ένας χώρος που σήμερα έχει γίνει χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων ο οποίος παρουσιάζει μοναδική ακουστική. Σε συναυλία που έγινε πρόσφατα εκεί οι καλλιτέχνες αλλά και οι θεατές βίωσαν το φαινόμενο αυτό και εξεπλάγησαν για την καθαρότητα αλλά και την ταλάντωση του ήχου. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε πως δεν έχει γίνει καμία επιστημονική έρευνα για να αναλυθεί το φαινόμενο. Κάποιοι ομιλούν για αρχαίο θέατρο εκεί αλλά υπάρχει και άλλος ένας τόπος κοντά που παρουσιάζει παρόμοια ακουστικά φαινόμενα. Υπάρχουν καταγγελίες για την αρχαιολογική σκαπάνη που είναι απούσα .. Είναι;;;…

ΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ

Οι ανασκαφές που έχουν γίνει θυμίζουν περισσότερο πλιάτσικο παρά αρχαιολογική έρευνα. Επίσης ακούγονται πολλές ιστορίες για αρχαιολόγους αρχαιοκάπηλους. Είναι όντως έτσι; Ποιό είναι το καθεστώς που διέπει τις αρχαιολογικές έρευνες και ανασκαφές; Υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες που εξασφαλίζουν πως τα ευρήματα πηγαίνουν στα Ελληνικά Μουσεία; Ποιός μπορεί να εγγυηθεί πως ο κάθε αρχαιολόγος που σκάβει μόνος του παραδίδει τα ευρήματα στην επιστημονική κοινότητα; Προσωπικά σκεπτόμενος θετικά θα μπορούσα να αποκλείσω οποιαδήποτε σκέψη για το αντίθετο αλλά οι φήμες στην περιοχή οργιάζουν. Ίσως να υπάρχει κάποιο ίχνος αλήθειας για όλα αυτά, ίσως όχι. Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να επιμεληθούν και να διασφαλίσουν το έργο των Ελλήνων αρχαιολόγων που κατα τα λοιπά φαίνεται πως είναι πολύ άξιοι επιστήμονες που προσπαθούν με πενιχρά μέσα και ελάχιστο προσωπικό να φέρουν εις πέρας αρχαιολογικές έρευνες στην γή που γέννησε τον πολιτισμό στον πλανήτη και ως εκ τούτου κρύβει στα σπλάχνα της ιστορία χιλιάδων ετών ανα τετραγωνικό μέτρο.

ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ ΕΙΛΕΙΘΥΙΑΣ – Η ΑΝΑΣΚΑΦΗ

Στην περιοχή υπάρχει σπήλαιο αφιερωμένο στην Θεά των τοκετών Ειλειθυία το οποίο βρίσκεται μέσα στον παραθαλάσσιο οικισμό. Υπάρχουν ίχνη μιάς ολόκληρης αρχαίας εγκατάστασης γύρω και πάνω από τον σκαλισμένο βράχο του ιερού σπηλαίου ο οποίος έχει αποκλειστεί περιφεριακά από σπίτια και τουριστικές επιχειρήσεις τα οποία βρίσκονται κυριολεκτικά επάνω του πνίγοντάς τον, αφήνοντας μόνο ένα στενό σοκάκι για όποιον ψάξει τον χώρο για να βρεί την είσοδο του σπηλαίου η οποία είναι κλειστή με καγκελα. Έτσι ο χώρος παρουσιάζει μία τριτοκοσμική εικόνα που κάποιοι απο ότι φαίνεται φρόντισαν πολύ καλά να εξασφαλίσουν. Δεν υπάρχουν πινακίδες από τις επίσημες αρχές σαν κάποιος να θέλει να κρύψει το σπήλαιο. Σε ποιά χώρα του πλανήτη θα είχαν τέτοιο θησαυρό και θα επέτρεπαν τέτοια καταστροφή και τέτοια αδιαφορία για τον τόπο;

Το σπήλαιο της Ειλειθυίας είναι ένα από τα πιο φημισμένα ιερά σπήλαια της αρχαιότητας. Οι ανασκαφές στο σπήλαιο έγιναν από τον έφορο Αρχαιοτήτων Ηρακλείου Νικόλαο Πλάτωνα.
Στο ιερό της σπήλαιο βρέθηκαν πλήθος αρχαιολογικών ευρημάτων, πλακιδίων, διαφόρων ειδωλίων, ειδωλίων Νιοβιδών, αναθηματικών αντικειμένων και άλλων ευρημάτων μερικά των οποίων φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου και παρουσιάζουν γυναίκες την ώρα του τοκετού μαζί με μαίες αλλά ακόμα και ερωτικές πράξεις και γονιμικές τελετές.

Η λατρεία της θεάς Ειλειθυίας διατηρούνταν μέχρι τα ύστερα ιστορικά και ελληνιστικά χρόνια και πιθανότατα να επεκτείνεται χρονικά και μέχρι τις αρχές του 5ου αιώνα ΜΚΧ, δηλαδή το τέλος της ρωμαϊκής εποχής.

Η Ίνατος φαίνεται ότι ήταν ονομαστό κέντρο λατρείας από την μινωική εποχή. Σύμφωνα με τις κατεστημένες απόψεις από τα ευρήματα των ανασκαφών η λατρευτική λειτουργία του σπηλαίου άρχισε κατά την Υστερομινωική ΙΙΙ περίοδο, έφτασε στο ύψιστο σημείο της λειτουργικής του ακμής στα χρόνια της γεωμετρικής και αρχαϊκής εποχής, ατόνησε και τελικά διακόπηκε στα κλασικά και ελληνιστικά και ξαναλειτούργησε όταν οι γενικότερες συνθήκες της εποχής το επέβαλαν προς το τέλος της ελληνιστικής περιόδου.

Το σπήλαιο συλήθηκε μεταπολεμικά και τα περισσότερα ευρήματά του διοχετεύτηκαν στο εμπόριο από τους αρχαιοκαπήλους. Η λαθρανασκαφή συνεχίστηκε μέχρι το 1962 οπότε με την επέμβαση της Αστυνομίας αρκετά από τα ευρήματα περιήλθαν στα χέρια της Αρχαιολογικής υπηρεσίας, οπότε αποκαλύφτηκε ότι το σπήλαιο ήταν το ιερό της Ειλειθυίας, που αναφέρουν οι ιστορικοί της αρχαιότητος.

Εκείνη την εποχή ξεκινούν επίσημα οι ανασκαφές στο σπήλαιο. Τα αρχαιολογικά ευρήματα τόσο με την αφθονία, όσο και με την ποικιλία τους αποδεικύουν την σημαντικότητα του ιερού της Υστερομινωικής εποχής. Βρέθηκαν πολλά αναθηματικά ειδώλια, πήλινα αγγεία, κοσμήματα, διπλοί πελέκεις από πηλό ή χαλκό, μερικοί από αυτούς διακοσμημένοι, αφιερωματικά όστρακα και πολλά άλλα των αρχαιότερων εποχών λειτουργίας του σπηλαίου. Στα ανώτερα στρώματα της ανασκαφής βρέθηκαν πολλά αιγυπτιακά αφιερώματα όπως σκαραβαίοι και ειδώλια, χαρόντιες βάρκες, διάφορες αναθηματικές πλάκες, ιθυφαλλικές μορφές σε ανάγλυφες πλάκες, ζευγάρια αγκαλιασμένα και με άλλα παρόμοια θέματα. Τα περισσότερα από αυτά που περιήλθαν στην κατοχή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας βρίσκονται στις προθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου.
Το σπήλαιο είναι ένα από τα αρχαιότερα κέντρα λατρείας της Ευρώπης, αφιερωμένο στη προστάτιδα της γέννησης και των πόνων του τοκετού.

Αν ζούσαμε σε μιά ιδανική κοινωνία θα φτιαχνόταν αρχαιολογικό μουσείο στην περιοχή όπου θα μπορούσαν να φυλαχθούν αυτοί οι θησαυροί και έτσι θα αναβαθμιζόταν η περιοχή και θα αναδεικνύονταν η σπουδαιότητά της στην Ελληνική ιστορία. Επίσης μιά τέτοια κίνηση θα ενίσχυε την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς επειδή πολύ απλά θα έχτιζε μηχανισμούς στις συνειδήσεις των κατοίκων υπέρ αυτής.

Η ΘΕΑ ΤΩΝ ΤΟΚΕΤΩΝ

Η Ειλειθυία βοηθούσε τις γυναίκες να γεννήσουν και ν’ αντέχουν τους πόνους της γέννας. Πριν και μετά την γέννα, οι γυναίκες της πρόσφεραν διάφορα αφιερώματα. Την λάτρευαν, επίσης, και ως θεά που φροντίζει τα νεογέννητα.

Η ονομασία Ειλειθυία, φαίνεται να παράγεται εκ των αρχαίων ρημάτων “ειλέω” (=στενοχωρώ, πιέζω) και του “θύω” (=στενάζω με ορμή, τρελαίνομαι). Κατά την αρχαία παράδοση το όνομα αυτό οφείλεται σε ικετευτική κραυγή των επιτόκων: «Ελθέ!», «Ελθέ!» με την οποία και καλούσαν τη Θεά σε βοήθεια.

Οι περί αυτής μύθοι ποικίλλουν. Ο Όμηρος πρώτος την αναφέρει ως “έφορο” του τοκετού, και της απελευθέρωσης της εγκύου, προστάτης θεά των επιτόκων. Κόρη του Διός και της Ήρας και αδελφή της Ήβης, του Άρη και του Ηφαίστου. Υπηρετεί την Ήρα αλλά δεν διστάζει όμως ν’ απελευθερώσει τη Λητώ, παρά τη ρητή απαγόρευση της μητέρας της Ήρας, για να γεννηθούν ο Απόλλωνας και η Άρτεμις, καθώς και την Αλκμήνη για να γεννηθεί ο Ηρακλής.

Προγενέστερα όμως αναφέρεται ο πληθυντικός “Ειλειθυίαι ως θυγατέρες του Διός και της Ήρας οι οποίες και χαρακτηρίζονται “μογοστόκοι” (=επίφοροι πόνων). Σημειώνεται ότι οι ωδίνες τοκετού, στην εποχή του Ομήρου, συγκρίνονταν με αόρατα λεπτά βέλη που έριχναν οι “Ειλειθυίες” και που διαπερνούσαν το σώμα της τίκτουσας γυναίκας προκειμένου έτσι να εξευμενιστεί. Χαρακτηριστικός είναι και ο μύθος για τη Λητώ που επί 9 ημέρες ανέμενε, την κρατούμενη από την Ήρα, Ειλειθυία
(Ομηρ. ύμνος προς Απόλλωνα 117-130).

Ο Ησίοδος την θεωρεί αρωγό θεά του τοκετού, ενώ ο Ωλήν ένας γηραιός ιερός αοιδός της Ελευσίνος την θεωρεί μητέρα του Έρωτα που οι μετ΄ αυτής σχέσεις είναι ευνόητοι. Ο ίδιος αυτός ποιητής την αποκαλεί “Εύλινον” (=καλώς κλώθουσα) και όπως παρατηρεί ο Παυσανίας (ΙΧ 27,2) μάλλον την συγχέει με την Μοίρα της ζωής θεωρώντας την όμως αρχαιότερη του Κρόνου δίνοντας έμφαση στην αρχή των πραγμάτων.

Στη Τεγέα η θεά ονομαζόταν “Αυγή εν γόνασι” γιατί ταυτιζόμενη με την Αυγή γονατιστή γέννησε τον Τήλεφο. Εν τούτοις στο Αίγιο η Ειλειθυία εικονίζεται όρθια με τον αριστερό βραχίονα υψωμένο και το χέρι ανοικτό ως σημείο έκπληξης, ενώ στο δεξί φέρει πυρσό, σύμβολο της ζωής. Κατά την Δωρική παράδοση η λατρεία της θεάς μεταδόθηκε από την Κρήτη σε όλη την αρχαία Ελλάδα.

Η θεά των τοκετών λατρευόταν πάρα πολύ στην Κρήτη ως σύμβολο μητρότητος και γονιμότητος. Τα ιερά της βρίσκονταν κυρίως σε σπήλαια γεγονός που φανερώνει την αρχέγονη λατρεία της θεότητας. Τα Ελευσίνια Μυστήρια που σχετίζονται με τον κύκλο της βλάστησης υποστηρίζεται ότι μεταφέρθηκαν από την Κρήτη στην Αττική, ενώ είναι εμφανέστατη η ετυμολογική συγγένεια του ονόματος της θεάς και των μυστηρίων που σχετίζονται με τον ερχομό (ελεύθω – έλευσις – Ειλειθυία – Ελευσίνα), με τη γέννηση.

Η θεά είχε πολλά ιερά στην Κρήτη, ιδιαίτερα στις κεντρικές περιοχές, και η λατρεία της που ήταν διαδεδομένη όσο οπουδήποτε αλλού, διατηρήθηκε μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια και την παλαιοχριστιανική εποχή, από όσα μαρτυρούν τα ανασκαφικά ευρήματα στους τόπους – σπήλαια λατρείας. Στην Κρήτη τα ονομαστότερα λατρευτικά ιερά σπήλαια της θεάς ήταν στην Αμνισό, στην Ολούντα, στο Δικτυνναίο και στην Ίνατο, αλλά η κύρια έδρα της θεάς ήταν στην αρχαία Λατώ.

Από ότι πάντως φαίνεται υπήρχε μεγάλη σχέση της λατρείας της θεάς Ειλειθυίας με την Λητώ και στην Κρήτη, πράγμα που φανερώνει τη μεγάλη διάδοση του μύθου της γέννησης του Απόλλωνος και της Άρτέμιδος. Το πιθανότερο πάντως είναι ότι η θεά κατάγεται από την Κρητική μυθολογία.

Οι Ρωμαίοι παρέλαβαν τη θεότητα αυτή από τους Έλληνες και άλλοτε μεν την αποκαλούσαν “Λυκινία” άλλοτε δε, διατηρούσαν το ελληνικό της όνομα.Οι αρχαιολόγοι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η λατρεία της θεότητας συνδεόταν με τη γονιμότητα. Πριν από την κρίσιμη ώρα του τοκετού, αλλά και μετά τη γέννηση του παιδιού, της αφιέρωναν εσθήτες και πέπλους, και στεφάνωναν το άγαλμά της με δίκταμο φυτό που σχετιζόταν με την μαίευση.