Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ ΣΤΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΤΟΥ ΛΕΝΤΑ – ΑΡΧΑΙΑ ΛΕΒΗΝΑ – ΝΟΤΙΑ ΚΡΗΤΗ (ΔΡ. ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΝΙΟΣ)
Ο Δρ. Ανδρέας Μανιός είναι Διευθυντής ΕΣΥ, Πλαστικής Χειρουργικής, Κλινική Χειρουργικής Ογκολογίας ΠΑΓΝΗ
(Πανεπιστημιακό, Γενικό, Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης)
ΔΡ. ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΝΙΟΣ – ΤΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ
Τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους σήμερα ο Λέντας αποτελεί παράδειγμα παραθαλάσσιας περιοχής που κατοικήθηκε στα προϊστορικά χρόνια ήδη από την τρίτη χιλιετία ΠΚΕ ίσως και παλαιότερα. Γνώρισε μέρες μεγάλης ακμής όταν αναπτύχθηκε και γιγαντώθηκε η Γόρτυνα, η μεγάλη αυτή πόλη της Νότιας Κρήτης, κι έφτασε να γίνει ασήμαντος οικισμός κατά τον Μεσαίωνα, τότε που η πειρατεία μάστιζε τα παράλια του νησιού.
Όπως προκύπτει από τα αρχαιολογικά δεδομένα, τον 4ο αιώνα ΠΚΕ την εποχή που φαίνεται να οικοδομήθηκε το Ιερό του Ασκληπιού, ο Λέντας δηλαδή η αρχαία Λεβήνα τότε, άρχισε να γίνετε καταφύγιο ελπίδας για ασθενείς που αναζητούσαν τρόπους να θεραπευτούν από διάφορες ασθένειες. Κι όπως μαρτυρούν οι επιγραφές που γράφονταν μετά την αναχώρησή τους, το Ιερατείο δεν αρκούνταν μόνο σε παρακλήσεις προς τον θαυματουργό θεό, αλλά εφάρμοζε σύνθετες θεραπευτικές αγωγές. Με λίγα λόγια, και σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής ασκούσε επιστημονική ιατρική!
ΑΡΘΡΟ: ΔΡ ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΝΙΟΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΣΧΟΛΙΑ: ΑΔΡΙΑΝΟΣ ΜΠΕΖΟΥΓΛΩΦ
Φωτογραφία απο την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου η οποία δηλώνει την Ιερότητα του χώρου.
Το εκκλησάκι του Αη Γιάννη είναι χτισμένο στα ερείπια παλαιοχριστιανικής Βασιλικής. μέσα στο Ασκληπιείο.
Η θέα μέσα από το Ιερό του Ασκληπιού.
Το ψηφιδωτό δάπεδο με το κυμάτιο, τα ανθέμια και τον Τρίτωνα κάλυπτε τον θησαυρό του Ναού ο οποίος εκλάπη.
Οι ανασκαφές στον Λέντα αποκάλυψαν ανάμεσα στα ερείπια του ιερού, θραύσματα επιγραφών ενός καταλόγου ιαμάτων που γράφτηκαν ανάμεσα στον 2ο και στον 1ο αιώνα ΠΧΧ. Όπως στην Επίδαυρο, έτσι και στην Λεβήνα, πρόκειται για τις γνωστές στήλες που περιέχουν διηγήσεις ιάσεων των επισκεπτών. Οι επιγραφές αυτές της Λεβήνας περιέχονται και αναλύονται στο κλασικό σύγγραμα των Ελληνικών επιγραφών της Μαργαρίτας Γκουαρντούτσι.
Στα ιάματα περιγράφονται οδηγίες για θεραπείες που έδειδε ο θεός κατά την εγκοίμηση με βότανα, οίνο, στάχτη κλπ για διάφορες παθήσεις, όπως η θεραπεία βαριάς νόσου των πνευμόνων του ασθενούς Πόπλιου Γράνιου Ρούφου. Η επιγραφή αναφέρει:
Στο Ασκληπιό:
Πόπλιος Γράνιος Ρούφος κατά παραγγελία. Από διετία έβηχε συνεχώς και απέβαλλε πυώδη και αιμόφυρτα πτύελα καθ’όλη την διάρκεια της ημέρας και ο θεός ανέλαβε να τον θεραπεύσει. Του έδωσε εντολή να τρώγει εύζωμο (ρόκα) μετά από νηστεία, έπειτα να πίνει πιπεράτο Ιταλικό κρασί και πάλι λεπτό αλεύρι διαλυμένο σε θερμό νερό και κατόπιν σκόνη από την Ιερή στάχτη διαλυμένη μέσα στο Ιερό νερό, αυγό και ρετσίνι από πεύκο και στην συνέχεια ίριδα με μέλι και μετά το ψήσιμο κυδωνιού και ανδράχνης (αντράκλα ή γλιστρίδα) να πιεί το χυμό και να φάει το κυδώνι και τέλος να φάει σύκα με ιερά στάχτη από τον βωμό που θυσιάζουν στον θεό.
Η κρήνη αυτή είναι ακριβώς μπροστά απ’τον Ναό και κατασκευάστηκε δύο αιώνες πριν για να δώσει στους κατοίκους του Λέντα το ιδιαίτερης σημασίας θεραπευτικό ύδωρ που έβγαινε από την πηγή του Ασκληπιού. Σήμερα το νερό θεωρείτε ακατάλληλο προς πόση διότι το δίκτυο είναι παλαιό και επικίνδυνο λόγω αμιάντου. Κανείς δεν ενδιαφέρεται να το αποκαταστήσει.
Στον αρχαιολογικό χώρο θα δείτε κομμάτια απο αρχαία κτίσματα διάσπαρτα. Ότι δεν κατέστρεψε το παλιρροιακό κύμα που περιγράφει ο Φιλόστρατος στα “Εις τον Τυανέαν Απολλώνιον” κατέστρεψαν οι χριστιανοί ιερείς πολλούς αιώνες αργότερα.
Διάσπαρτα κομμάτια της αρχαίας πόλης Λεβήν που σημαίνει η Ιερή Λιονταρίνα υπάρχουν παντού γύρω απο το σημερινό χωριό.
Το χωριό και στο βάθος διακρίνουμε τον επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο
ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Αν σχολιαστούν αναλυτικά τα συστατικά της παραπάνω θεραπείας , μπορεί να απαιτηθεί χωρίς υπερβολή, η συγγραγή ενός ολόκληρου τόμου και θα γεννηθούν πολλά ερωτηματικά σε κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο.
Για μεν το φυτό εύζωμον που είναι γνωστό στην Κρήτη ως ρόκα, ο Γαληνός (στο έργο “Περί Στήθους Ανθρώπου”) το προτείνει σε περιπτώσεις με έντονα αναπνευστικά συμπτώματα τα οποία όπως αναφέρει καταπραϋνει άμεσα. Η ρόκα επίσης, είναι ένα φυτό με ποικίλες φαρμακευτικές ιδιότητες που την τελευταία δεκαετία ερευνώνται συστηματικά.
Η πεπλίς ή ανδράχνη ή γλιστρίδα είναι ένα εκπληκτικό βότανο με ποικίλες φαρμακολογικές ιδιότητες, οι οποίες , βέβαια δεν μπορούν να αναλυθούν εδώ. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι το εκχύλισμα του βοτάνου μπορεί να προκαλέσει βρογχοδιαστολή, όπως και η θεοφυλλίνη και να βελτιώσει τη διέλευση του αέρα στους πνεύμονες (2004). Ο Παύλος ο Αιγηνήτης τη χρησιμοποιούσε σε αιμοπτύσεις, αλλά και σε γυναικολογικές αιμοραγίες, ως αιμοστατικό. Η αιμοστατική δράση της ανδράχνης σε γυναικολογικές αιμοραγίες επιβεβαιώθηκε σχετικά πρόσφατα (2009). Η ίριδα επίσης, μαζί με το μέλι, είναι ένας συνδιασμός που στην φαρμακολογία του Διοσκουρίδη προτείνεται για τον βήχα και ως αποχρεπτικό για την αποβολή των πτυέλων. Το 2003 αποδείχτηκε ότι το ρίζωμα της ίριδας της γερμανικής περιέχει εννέα ισοφλαβονοειδή (βιολογικά ενεργείς φαινολικές ενώσεις) με ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση.
Το μέλι επίσης αποδείχτηκε σε πρόσφατες έρευνες (2013) ότι είναι ένα από τα καλύτερα αντιβηχικά φάρμακα. Τέλος τα σύκα αποτελούν μια εξαιρετική τροφή για την υγεία του σώματος, σύμφωνα με μελέτη που έγινε στην Αργεντινή (2014). Τα σύκα περιέχουν βιταμίνες, μέταλλα, φλαβονοειδή, ανθοκυανίνες και άλλες πολυφαινολικές ουσίες με ισχυρή αντοξειδωτική και προστατευτική δράση. Η περιεκτικότητα μάλιστα στα σύκα είναι μεγαλύτερη απο εκείνη του κρασιού και του τσαγιού. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ο θεός γνώριζε όχι μόνο άριστα την ιατρική της εποχής του, αλλά πιθανότατα, και την ιατρική του μέλλοντος.
ΤΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΟ ΠΑΝΩ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΠΑΝΩ ΑΠ’ΤΟ ΧΩΡΙΟ
ΟΙ ΙΣΧΙΑΛΓΙΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΑΝΔΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΟΡΤΥΝΑ
Πέρα όμως, από τα βότανα που χρησιμοποιούσαν στο Ασκληπιείο της Λεβήνας, βρέθηκαν και επιγραφές που αναφέρονται σε χειρουργικές θεραπείες, όπως η παρακάτω: Ο Ασκληπιός πρόσταξε τον Δήμανδρο, του Κάλαβι, Γορτύνιο, που έπασχε από ισχυαλγία, να έρθει στην Λεβήνα, γιατί θα τον φρόντιζε. Και μόλις ήρθε, τον έκοψε, ενώ κοιμόταν, και γιατρεύτηκε.
Η παραπάνω ιατρική πρακτική είναι ουσιαστικά η πανάρχαια μέθοδος για την αντιμετώπιση της ισχιαλγίας, με μικρές τομές στο δέρμα των περιοχών του σώματος που εμφανίζουν ισχυρό πόνο. Η παραπάνω τεχνική εφαρμόστηκε επί αιώνες στην Κρητική ύπαιθρο. Η μέθοδος αυτή είναι ουσιαστικά ανάλογη του βελονισμού, όπου ένα αδύναμο ερέθισμα άλγους αποκλείει την διέλευση ενός πολύ επώδυνου ερεθίσματος προς τον εγκέφαλο. Με βάση τα ανωτέρω, θα πρέπει να υπηρετούσαν στο Ασκληπιείο έμπειροι γιατροί – ιερείς με γνώσεις της βοτανοθεραπείας της εποχής τους, αλλά ταυτόχρονα και με χειρουργικές ικανότητες.
Ο βράχος ελέφαντας. Απομεινάρι από μία στενή λωρίδα γης η οποία κατά την αρχαιότητα χώριζε δύο λιμάνια που υπήρχαν εκεί. Η λωρίδα γης καταποντίστηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας αλλά έχει μείνει η ανάμνησή της στις διηγήσεις των κατοίκων σήμερα.
Φυσικός σχηματισμός βράχου που μοιάζει με άλογο λίγο έξω απ’ο τον Λέντα κοντά στον όρμο που ονομάζεται Σαλαμιάς. Το τοπίο είναι τόσο ζωντανό που μιλάει με εικόνες και ενέργειες τις οποίες νοιώθει ο επισκέπτης σε κάθε βήμα.
Η παραλία του φαραγγιού του Τράχουλα ή Τράφουλα. Ίσως μία από τις πιό όμορφες παραλίες στην Ελλάδα για την οποία η λαϊκή παράδοση βρίθει από ιστορίες και διηγήσεις περίεργων φαινομένων.
Ο όρμος του Λέντα με τα γραφικά ταβερνάκια. Η επιβλητικότητα ης Λιονταρίνας συνδιάζεται με γαστρονομικές απολαύσεις απο την Κρητική διατροφή.
Το άρθρο αυτό οπτικοποιήθηκε για την εκπομπή: ΝΑΥΣΙΝΟΟΣ: ΚΑΒΕΙΡΙΑ ΙΕΡΑ & ΟΝΕΙΡΟΜΑΝΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΝΟΤΙΑ ΚΡΗΤΗ
