ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΟΤΤΗ ΟΠΤΙΚΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΕΙΡΑ: “ΝΑΥΣΙΝΟΟΣ: ΚΑΒΕΙΡΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ” ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΔΡΙΑΝΟ ΜΠΕΖΟΥΓΛΩΦ. ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ Α’: “Η ΜΕΓΑΛΗ ΜΗΤΕΡΑ”
ΦΩΝΗ, ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΑΔΡΙΑΝΟΣ ΜΠΕΖΟΥΓΛΩΦ
ΜΟΥΣΙΚΗ: ΤΑΚΗΣ ΤΑΦ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: © + ℗ STUDIO ΝΑΥΣΙΝΟΟΣ 2018 (All rights reserved)
ΡΕΑ & ΜΗΤΗΡ, ΟΧΙ ΚΥΒΕΛΗ – ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΤΤΗΣ
Οι περισσότερες σχετικές μελέτες, ξεκινούν θέτοντας ως δεδομένα τα εξής:
α΄) ότι πρόκειται για την φρυγική Κυβέλη, την οποία εισαγάγαμε ελληνοποιημένη,
β΄) ότι αποτελεί μια αυτόνομη θεότητα και γενικά αποφεύγεται η παρουσία της να συνδέεται με την καβείρια λατρεία και
γ΄) η Ρέα όταν τίθεται ως μέρος της ανάλυσης του ερωτήματος αυτού,
γίνεται ως παραλληλισμός της Κυβέλης, χωρίς οι αφορούσες περί την Μητέρα
προσεγγίσεις, να λαμβάνουν, υπόψιν, ιδιαίτερα, την θεολογία της.
Η Κυβέλη είναι, μόνο, μια από τις πολλές ταυτίσεις της, απηχώντας, κυρίως, την ρωμαϊκή λατρευτική της σε σύνδεση με τον Άττη, της Ύστερης Αρχαιότητας.
Αντίθετα στα ελληνικά κείμενα είναι συντριπτική η χρήση του όρου «Ρέα» ή βορειότερα το «Μήτηρ». Αντίστοιχα, αν δούμε τις επιγραφές του Μητρώου των Αθηνών, όπως εύστοχα παρατηρεί η Μαρία Λιλιμπάκη-Ακαμάτη, στο έργο της Το Ιερό της Μητέρας των Θεών και της Αφροδίτης στην Πέλλα(Αθήνα: ΥΠΠΟ, 2000), σ. 206,σε 22 επιγραφές η θέαινα αποκαλείται κατά κανόνα «Ρέα», λιγότερο ως «Μήτηρ», απαντά, επίσης, ο χαρακτηρισμός «Φρύγια Θεά», και ποτέ ως Κυβέλη.
Έτσι εκτός από μεταγενέστερες πηγές που ταυτίζουν την Κυβέλη με την Ρέα, ως επίθετο της Μητρός, έχουμε και πηγές, όπου οι δύο μορφές διακρίνονται, όπως στον Οβίδιο.
ή στον Διόδωρο, όπου η Κυβέλη φεύγει μαζί με τον οικιστή Δάρδανο από την Σαμοθράκη, μεταφέροντας στην Φρυγία τις μεγάλες τελετές των Καβείρων.
« Ύστερα απ’ αυτά, ο Κάδμος, ο γιος του Αγήνορα, αφίχθηκε εκεί αναζητώντας την Ευρώπη και, αφού μυήθηκε στην τελετή, παντρεύτηκε την Αρμονία, που ήταν αδελφή του Ιασίωνα και όχι, όπως αναφέρουν οι Έλληνες στους μύθους τους, κόρη του Αρη…Μετά τη μετάσταση του Ιασίωνα στους αθανάτους, ο Δάρδανος, η Κυβέλη και ο Κορύβαντας μετέφεραν στην Ασία τις τελετές της μητέρας των θεών και πήγαν στη Φρυγία. Η Κυβέλη παντρεύτηκε τον πρώτο ‘Ολυμπο και γέννησε την Αλκή και ονόμασε τη θεά Κυβέλη από τ’ όνομα της»,
Διόδωρος Σικελιώτης, Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη, Βίβλος Ε΄, 48-49.
Η Μήτηρ έχει πάρα πολλές ταυτίσεις και σε καμία περίπτωση δεν είναι αβασάνιστα η Κυβέλη.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα λατινικών κειμένων με τις ταυτίσεις της Μητρός, όπου ενώ στο λατινικό κείμενο αποκαλείται Μήτηρ των Μεγάλων Θεών, στις αγγλικές μεταφράσεις μεταφράζεται ως Κυβέλη.
Μια άλλη περίπτωση είναι η πριν ελάχιστα χρόνια εύρεση Μητρώου σε σπήλαιο στον Πόντο. Το γεγονός περιγράφηκε ως εύρημα Κυβέλης, ενώ ο Αρριανός είναι σαφέστατος πως η εν Πόντω θέαινα είναι η Φασιανή:
«Αφού εισήλθαμε στη Φάση του Ευξείνου Πόντου, το άγαλμα της θεάς Φασιανά έχει τοποθετηθεί (καθιδρυθεί) στα αριστερά. Θα μπορούσαμε από τα εικονογραφικά του στοιχεία εύλογα να τεκμαίρουμε, ότι ταυτίζεται με την Ρέα: γιατί και κύμβαλο κρατά στα χέρια της, έχει και λέοντες κάτω από το θρόνο, και κάθεται όπως ακριβώς η Ρέα του Φειδίου στο Μητρώο των Αθηνών. Εδώ επιδεικνύεται και η άγκυρα του πλοίου Αργώ»,
Ἀρριανός, Περίπλους τοῦ Εὐξείνου Πόντου, 11.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΤΤΗΣ
Γεννήθηκε στην Κολωνία της Γερμανίας το 1974 και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Πτολεμαΐδα.
Ολοκλήρωσε τις πτυχιακές θεολογικές του σπουδές στην Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ και ολοκληρώνει τις μεταπτυχιακές στο ΕΑΠ. Εργάσθηκε για πολλά χρόνια σε μουσειολογικά αντικείμενα, με κύρια έργο την καταγραφή και διαχείριση ιστορικών αρχείων και πολιτιστικών συλλογών και την ξενάγηση. Ειδικεύεται σε θέματα ερμηνευτικής πάνω στην ορθόδοξη θεολογία και μυστηριακής πάνω στην αρχαία ελληνική θεολογία, καθώς και την θεολογική παράδοση των Τημενιδών και Αιακιδών.
Άρθρα του δημοσιεύονται τακτικά, αλλά και έκτακτα στον ημερήσιο τύπο και σε περιοδικές συλλογές, από την δεκαετία του 2000΄.
Δημοσιογραφικά άρθρα επιστημονικού χαρακτήρα του είναι διαθέσιμα στο
http://e-ptolemeos.gr/author/konstantinoskottis/
Εκτεταμένα επιστημονικά άρθρα του είναι διαθέσιμα στο
https://kapodistriako.academia.edu/KonstantinosKottis
